Tamir Etme Hakkı Nedir?

İş, Evlilik, Sınav, Gelecek veya Teknoloji

Sözlük anlamı, kötü bir sonuç doğacak diye duyulan üzüntü, tasa olarak tanımlanan Kaygı sözcüğü esasen hayatımız için sözlük tanımından çok daha fazlasını oluşturuyor. İş, Evlilik veya Sınav kaygısı en çok yaşanan kaygılar arasında.

Her ne kadar tam olarak neden ortaya çıktığı kesin olarak anlaşılamasa da kaygı bozuklukları genel olarak travmatik olaylar, sağlık sorunları, kalıtsal faktörler ve çeşitli deneyimler sonucunda ortaya çıkıyor. Tabi bizim gibi ekonomik ve sosyal olarak her daim sıkıntılı bir coğrafyada yaşıyorsanız kaygılarınıza kaygı eklemek, diğer coğrafyalarda sorun bile olmayacak durumları kaygı haline getirmek maalesef doğarken varsayılan seçenek olarak genlerinize kodlanıyor. 

Coğrafya’nın birçok noktada olduğu gibi kaygı üzerine de doğrudan bir etkisi bulunuyor, örneğin Norveç’te yaşayan bir bireyin en büyük kaygısı iklim kriziyken; Türkiye’de yaşayan bir bireyin en büyük kaygılarının başında cep telefonunun veya bilgisayarının bozulması geliyor. Cep telefonu fiyatlarının 50 bin birim paraya dayandığı günümüz koşullarında sahip olduğumuz telefonu elimizden düşürmek Ömer Seyfettin’in diyet romanındaki gibi telefonu düşüren elimizi cezalandıracağımız bir noktaya ulaşmış durumda. 

Her ne kadar bozulan ürünü tamir ettirmek sürdürülebilirlik açısından satın almadaha iyi olsa da istediğimiz zaman bir ürünü satın alabilme durumu psikolojik olarak kendimizi daha iyi hissettiriyor. Yani bu durumda işin Türkçesi ‘’ Ulan sıçtığımın bir telefon ekranı yüzünden iki ay aç gezmemeliyim’’ oluyor. 

Neyse en azından henüz epistemolojik olarak bozulan elektronik cihazlarımızı tamir ettirebilecek durumdayız diyorsanız aslında durumun pek bahsettiğiniz gibi heterodoks bir yaklaşım ile çözülemeyeceğini sizlere üzülerek söylemek durumundayım. 

Bozulan bir elektronik cihazı tamir ettirmek elektronik cihaz üreticilerinin tekelleştirdiği servis ağları nedeni ile tüketicilere sanılandan çok daha pahalıya mal oluyor. İşte bu tekelleşmenin karşısında duran iFixit girişimi ‘’ Sahip olduğumuz her şeyi onarma hakkımız var’’ mottosu ve ‘’Sahip olduğumuz her şeyi açma, tamir etme ve onarma hakkını talep etme zamanı geldi’’ sloganı ile tüketicileri harekete geçiriyor.

iFixit, kullanıcıların elektronik cihazlar için tamir rehberleri hazırladığı, hazırlanan rehberleri düzenleyebildiği ve bu sayede kullanıcıların cebinden daha az para çıkmasını sağladığı bir tamir topluluğudur. Oluşturdukları ücretsiz tamir el kitapları ile benim gibi ampül bile değiştiremeyecek kadar yeteneksiz insanların derdine bir nebze de olsa derman olmakla kalmıyor, aynı zamanda çevre için sürdürülebilir bir etki de bırakıyorlar. 

Diğer İyi Haberlere Göz Atmak İster Misin ?

• 
  OyunMu ve Merih Bengisu Yiğit’in İlham Veren Yolculuğu
• 
  Cumhuriyet Tarihinin Müziği: Müzik TR100 ile 100 Yıllık Yolculuk
• 
  Kadınların cop29 İklim Değişikliği Mücadelesi ve Liderlik Rolü

İyi de olay sadece tornavida tutmakla bitmiyor ki arkadaş

iFixit düz ve yıldız tornavida ayırımını yapabilecek IQya sahip herkesin tamir yapabileceğini iddia ediyor. ifixit.com adresinde bulunan arama çubuğuna bozulan ürününüzü yazıyor, karşınıza çıkan tamir rehberinden fotoğraflı olarak adım adım yapmanız gereken tüm işlemleri takip edebiliyorsunuz. Hangi cihaz için hangi tamir aletini kullanmalısınız, bozulan ürününüz yerine hangi yedek parçayı nereden satın alabilirsiniz işte bunların hepsini birbir söylüyor.

Onarım özgürlüktür

Lastikleri değiştirmek yasadışı olsa araba satın alır mıydınız? Veya zincirini tamir edemeyeceğiniz bir bisikleti satın alır mıydınız? 

Üreticiler bağımsız tamircilere orijinal yedek parça tedariği sağlamayarak ve tamir rehberlerinin tescilli olduğunu söyleyerek yetkili servis dışında bulunan bağımsız tamircilerin hareket alanını kısıtlamaya yönelik adımlar atıyorlar. 

Satın Aldın Sahibi de Sensin

Aslında iFixit girişimi, bir ürünü satın alarak sadece o ürünü satın almış olmadığımızı, o ürünün yazılımını ve donanımını tamir edebilecek reçetesine de sahip olabileceğimizin de derdinde.

Üreticiler Tamir Reçetelerini Sır Gibi Saklıyorlar, firmalar tüketicilere ve bağımsız tamircilere bu reçeteleri vermeyerek garantisi bitse dahi kullanıcıları kendilerine bağlayarak haksız rekabet yaratıyor, bağımsız tamircilerin dükkânlarının kapanmasına, kullanıcıların daha pahalıya ürün tamir ettirmesine neden oluyor.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Massachusets eyaletinde otomobil sahipleri üreticilere galip gelerek 2012 yılında %86’lık bir oy çoğunluğu ile Onarım Hakkı Yasası’nı meclisten geçirdiler. 

Onarım Hakkı ile ilgili gündem yaratan ve bu alandaki farkındalığın artırılmasına destek olan iFixit “Bağımsız tamir dükkânlarının, üretici tamir dükkânlarıyla aynı bilgiye sahip olma hakkı olmalı. Ford bayisinin kontrolde kullandığı kodlara, mahallenin tamircisinin de ihtiyacı var” diyor ve mücadelesini bu yönde sürdürüyor. 

Sağlık, eğitim ve barınma hakkı gibi insanlığın temel haklarından olan bu kavramların yanına, ilerleyen yıllarda onarım hakkının gelmesi için hep birlikte kamuoyu oluşturmalı hem çevre hem de ekonomik koşullarımızın iyileştirilmesi için bu firmalar ile mücadelemize İfixit gibi topluluklara destek vererek devam etmeliyiz.

Kaynak: ifixit.com